Post April 30, 2023 special editions series #3: đối thoại với Du Tử Lê, Phạm Duy, Phạm Công Thiện, và Bùì Giáng

 generation versus generation: 

Du Tử Lê là quân đội VNCH, rời VN, trở về VN ra mắt thơ, quay về Mỹ để mất ở Mỹ

Phạm Duy bỏ Việt Minh, hát cho miền Nam, rời VN, hát và viết nhạc cho người tỵ nạn, trờ về VN để trình diễn nhạc và để mất trên quê hương

Phạm Công Thiện nổi tiếng trí thức ở miền Nam, rời VN, rồi mất ở Texas

Bùi Giáng nghèo và điên ở VN, không rời VN, tiếp tục nghèo, điên, và mất ờ VN

Đối thoại với  Du Tử Lê: 

Việc gìn giữ Ĺịch Sử đối với tôi là House of the Sleeping Beauty: 

cái đẹp cuả nhân loại đang ngủ, chứ cái đẹp không chết. Trong những gì phũ phàng, cay ̣độc, 

và khủng khiếp xấu xa nhất, cái đẹp vẫn tồn tại, trong nhân bản và tình người   Dnn(c)2023

ĐÂU NGỌN TÌNH SẦU, TRÊN MUÀ HÈ ĐỎ LƯẢ? 

"Con dế buồn không chết giưã đêm sương" 

         DNN©2021

Lời giải thích: Năm 1967, trước ngưỡng cưả Mậu Thân. Du Tử Lê làm bài thơ, “67: KHÚC THÊM CHO HUYỀN CHÂU.” Đó là một bài thơ tình. Từ Công Phụng phổ nhạc, tông trưởng, sáng và sang, thành bài Trên Ngọn Tình Sầu mà tôi rất thích thời niên thiếu ở VN. Trong bài thơ và bản nhạc có câu "Con dế mè̉n tự tử giưã ̣đêm sương."  

Từ đó, tôi làm bài thơ này, lấy ý từ bài thơ/bài hát DTL/TCP, nhưng "phản đề" lại ý bài thơ tình cuả DTL, để đưa người gốc gác tỵ nạn trở về với thàm kịch chiền trường Quảng Trị, cuộc tổng động viên gọi là muà hè đ̉ỏ lửa, thời gian cuả hiệp định Ba Lê, đưa đến sự sụp đổ cuả VNCH: 

 

Thật trớ trêu thay, DTL làm thơ tình một năm trước Mậu Thân, còn tôi làm bài thơ thân phận con người,  sau Quảng Trị, sau hoà đàm Ba Lê, và sau sự sụp đổ cuả Saigon, gần 50 năm...

21 -- Khúc Thêm Cho Chính Tôi:

ĐÂU NGỌN TÌNH SẦU,

TRÊN MUÀ HÈ ĐỎ LƯẢ? 

"Con dế mèn không chết giữa đêm sương."

nhạc sĩ bảo trên đỉnh sầu có ngọn

tôi leo lên từ đáy vực, vươn cao

cây tình yêu mọc dấu tích buồn đau

hồn đất nước thì thào trong cuộc chiến

 
hạnh phúc tôi nhỏ nhoi vì quốc biến 

giọt mưa se, cái lạnh thấu muôn trùng
bầy sẻ cũ khóc theo màu ngói rợn
trời xanh xao tay nhỏ vẽ chân dung
___

ở đáy vực có mùì thơm lá nõn
đất đao binh, cỏ ấm thịt da người
tôi gầy gò dưới chân em sắc gót
môi thâm khô nhưng vẫn khát màu tươi
___

ngày tháng hạ động viên bầy lính trẻ
gái đô thành trở mặt, dáng điêu ngoa
tay chơ vơ khẳng khiu vàng chất nghệ 

gốc me trầy tô ký ức trên da
chiều ẩm ướt trẻ con đuà ríu rít
tíếng chửi thề thay tiếng nấc, gần xa
_____

kỷ niệm đó, tôi gom thành tiếng thét 

nhạc sĩ đừng ca tụng khúc sầu rơi
con dế nhỏ rú lên bài cách biệt
nửa đêm về run rẩ̉y giọng buồn lơi
cây định mệnh sẽ uơm mầm miễn nhiễm
lá trầm luân tơi tả mái hiên người
_____

dù tuổi thơ uột èo theo gió bấc
con dế buồn không chết giữa đêm sương
bầy sẻ cũ đậu trên vòm biển lặng
dù gốc me: già khọm với tà dương
em trinh tiết chôn vùi trong cát trắng 

con sóng tình vỗ mãi một dòng hương


dnn©Dec.24/2021

Tại sao con dế mèn không chết giữa đêm sương? 

Đối thoại với Phạm Duy: 

trả lại anh yêu, lời hai DNN ̣(c)2018 viết cho ca khúc cuả Phạm Duy 

Đối thoại với Phạm Công Thiện: 

ORIGINAL BY PHẠM CÔNG THIỆN:

Mùa xuân bay thành khói

tôi ca hát một mình...

suốt đời không biết nói

nước chảy tràn con kinh

quá khứ bay lên trời

biến thành cánh chim non

tôi quì hôn lá mới

đau khổ trắng linh hồn

hư vô đo^? ra khơi

kỷ niệm trôi qua cầu

bãi chiều không người tới

tỉnh nhỏ quên từ lâu

xuân bay trắng núi đồi

tôi nằm ngủ mơ chim

bỗng hét lên trong tối

ngồi dậy thức trắng đêm

trời cuối năm gác trọ

đèn tắt suốt đêm dài

con chim mười năm đó

bay về đậu nơi đây

hơi thở giết thời gian

bướm nằm chết thang lầu

tiếng chim ru ngày tháng

máu chảy về sông sâu

suốt đời không biết nói

tôi ngồi thức một mình

đốt thuốc lên nhìn khói

đêm vọng về vô minh

PCT

_______________________

DNN HỌA THƠ PCT:

A recast  by DNN

NỖI BUỒN DIỆT CHỦNG 

OF EXTINCTION AND THE WAY OF WIND: EAST VERSUS WEST

Mu`a xua^n kho^ng la` kho'i

Toi cay mắt một mình

Hôm qua tôi độc thoại

Nước đổ vào tâm linh

Quá khứ không là sông

Ma` bao la như biển

Tôi ngủ giữa thinh không

Máu tim ngừng luân chuyển

Kỷ niệm trôi về nguồn

Bãi chiều thôi ươm nắng

Tôi mong có mưa tuôn

Rửa cội nguồn cay đắng

Tôi thấy mình tha`nh chim

Bay trong vu`ng hư ảo

Thét gào rồi ngủ yên

Gầy gò trong giông bão

Trắng đêm không hết sầu

Con người thôi yêu nhau

Quê hương như gác trọ

Viễn khách bàn chân đau

Mười năm như mười giây 

Chim ngừng, thôi không bay

Bướm khuya leo thang mục

Viễn khách rồi khoanh tay

Nhịp thở hư thời gian

Chim Việt sẽ lạc đàn?

Ma'u rồng rồi ô uế?

Tôi chít vành khăn tang

Diệt chủng hôm qua rồi

Toi khóc vì đơn côi 

Xin anh ngừng khói thuốc 

Con mắt là gương soi ...

DNN (c)February 2019

...TIẾP TỤC ĐỐI THOẠI VỚI PHẠM CÔNG THIỆN:  

GIÓ, TÂY VÀ ĐÔNG

Bài thơ KHÚC THỨ 8 của Phạm Công Thiện

mười năm qua gió thổi đồi tây

tôi long đong theo bóng chim gầy

một sớm em về ru giấc ngủ

bông trời bay trắng cả rừng cây

gió thổi đồi tây hay đồi đông

hiu hắt quê hương bến cỏ hồng

trong mơ em vẫn còn bên cửa

tôi đứng trên đồi mây trổ bông

gió thổi đồi thu qua đồi thông

mưa hạ ly hương nước ngược dòng

tôi đau trong tiếng gà xơ xác

một sớm bông hồng nở cửa đông

PCT

_____________________

Khúc thứ 9 cuả DNN (cảm ý từ Khúc thứ 8 của PCT):

Mười năm trời đông qua trời tây

Tôi đứng chênh vênh giữa tháng ngày

Một sớm không còn yên giấc ngủ

Mây trắng không còn vương bóng cây

Gió hướng tây, thành gió hướng đông

Quê hương tôi u? ở trong lòng

Mẹ tôi không thấy ngồi bên cửa

Những ngón tay mềm tỉa nhánh bông

Gió thổi trên ngàn tỏa phấn thông

Phương Tây có lá của rừng phong

Nắng của quê nhà thôi nóng rực

Gà đã qua canh, vẫn lạnh lùng.

___________________________

Sunday, November 11, 2018



Đối thoại với Bùi Giáng:




DNN hoạ thơ Bùi Giáng yes i will see you off ở cuối con đường

CHÀO NGUYÊN XUÂN (spring greetings)

Xin chào nhau giữa con đường
Mùa xuân phía trước miên trường phía sau
Tóc xanh dù có phai màu
Thì cây xanh vẫn cùng nhau hẹn rằng
BÙI GIÁNG

~~~###~~~~

CHÀO ĐÔNG SƯƠNG (winter farewell)

Tiễn nhau ở cuối con đường
Muà Đông đối mặt, miên trường ẩn sau
Trắng nguyên một mái như lau
Cây xanh cũng trắng toát màu tang thương

DNN july 20 2020

Yes I will see you off, at the end of such road where future divides and people unite, where winter spreads before our wings and eternal sleep hides behind our back. Yes I will see you off, no regret, no hesitation, no speculation. The road ends and we happily bend. Onto eternity we cough and up the mountains of Sisyphus we laugh, 'cause love is like that cough which cannot be hidden, nec amor nec tussis celatur, and sufferings are like the roar of the Gods' recalcitrance. Hail, and End. To Emily we send our moss and to Hamlet we set him free. Yes I will see you off yet to you I hold on, with spirit so sacred, with memory as disappearance and our arms as tolerance. At the end of such road we toast to Baudelaire and upon his elbows I impress my kiss and collapse upon his hips, and I will see you off for Vietnam's Bui Giang and his kindred Nguyen Du, the six-eight verses that have become the country, three hundred years before and a thousand footsteps thereafter, rushed toward the rain of fate, so humid and damp our dreams on ground yet broken, and off we go farewell my sweet until the new beginning, where we or just the two of us alone shall meet...
dnn(c)2019-23

CHÀO ĐÔNG SƯƠNG, VỚI MIÊN TRƯỜ̉NG BÙI GIÁNG

Saigon mưa nắng mênh mang

Miên trường Buì Giáng, ngút ngàn Đông Sương

Tiễn nhau ở cuối con đường
Muà Đông đối mặt, miên trường ẩn sau
Trắng nguyên một mái như lau
Cây xanh cũng trắng toát màu tang thương -- dnn
Trắng như tà áo Đông Sương

Hỏi ngay Bùi Giáng, miên trường ở đâu? 

dnn (c)2019-23

Và sau đó, tôi đối thoại...với chính tôi,  chứ biết sao bây giờ???

Subject: Thơ: Dương Như Nguyện - TRẮNG NGHÌN CHÂN TÓC - THIÊN CỔ TÌM NHAU - LÁ CỜ QUAN ẢI - ĐỂ TANG VĂN HÓA


My inspiration for these pieces came from the image of a returning Vietnamese who climbed the Phan Xi Phang, da~y Hoang Lien Son, only to put down a flag. That's the peak of Vietnam and whose flag should that be?  It is said, or believed, that the land south of the northern border of Vietnam no longer belongs to it -- something that can be verified by legal documents.   If that is so, then will there come a day when even the peak of Vietnam will no longer be its very own?  

QUARTET OF POETRY  

I.   TRẮNG NGHÌN CHÂN TÓC

Người đi đã trắng nghìn chân tóc
Ngỏanh lại: sơn hà xanh vẫn xanh
Một trái tim son như thạch bích
Mà sao rêu mốc bụi vương quanh
Nửa chừng xuân có còn hương lửa?
Trắng sợi chia phôi mất ngọn ngành
Tóc trắng như là mây cố quốc
Đường về sương khói đã buồn tênh
Nghìn chân tóc trắng triền miên nhớ
Sợi tóc hay là sợi tử sinh?

You, the departing, your hair roots transparent
Turn back to look, please, my horizon's still green
Your red heart already transformed into blue jade
or just ugly mustard moss, dipped in dirt spread
Half of my springtime, still flaming
yet snow falls on your hair roots,
you've lost your way homeward
Your white hair is my cloud up there
My path of return is your no-way where
Thousands of mutated hairroots are our lifetime longing
just one strand of flying hair, or life-death bond-making?

Dương Như Nguyện
copyright Nov. 2013

II.  THIÊN CỔ TÌM NHAU

Khóc khô con mắt, không còn lệ

Nặng trĩu vai gầy gánh bể dâu

Tưởng là đã hết trần ai khổ

Nhưng vần long đong một nỗi sầu

Chín kiếp tựu trung thành một thuở

Nghìn thu đọng lại thế gian đau

Chờ ai chờ đến mòn hơi thở

Lạnh cả dung nhan, bạc mái đầu

Run rẩy luân hồi bao ảo ảnh

Làm sao thiên cổ, để tìm nhau?

Dry up those eyes, tearless a must
weight upon those emanciated shoulders, the ocean's pole
mistaken belief: the miserable, nowhere found
yet grief overflows, sufferings abound
forever wait, exhausted breath
frozen face meets whitened head
Trembling Karma, illusions told
Endless years, searches unfold

Dương Như Nguyện
copyright Nov. 2013

III.  LÁ CỜ QUAN ẢI

Mấy hàng lúa ướt như giao động

Đất đỏ chờ sương thấm cả hồn

Chim quốc không còn mơ thấy chúa

Nhạn hồng im vắng buổi trưa non

Những người không chết giờ đâu nhỉ?

Hay đã khô cằn tim sắt son

Tô Thị sẽ rời xa núi ấy

Để bóng trăng về khóc nỉ non

Ải Nam Quan mất lời quan ải

Xứ Lạng vì đâu mà héo hon

Có người leo dốc Hòang Liên để

Cắm lá cờ xưa, hận vẫn còn…

Wet rice stalks, moving
Red earth patch, permeating
Patriotic bird looking for its king
Afternoon sparrow, quieting

Where're the folks who never die?
What happens to the crumbled heart? Crystalize?

Abandoning her mountain, yes, that To Lady
Her moon weeping
Her Northern citadel losing
its eternal oath, the Lang region wilting

Someone is still climbing the Hoang Lien range
to stake a flag, such age-old revenge

Dương Như Nguyện
copyright Nov. 2013



IV.  ĐỂ TANG VĂN HÓA

Để tang ai, để tang mình?
Hát Giang dòng nước vô tình nổi trôi
Hỏi thu phong, lá rừng rơi
Tản Đà theo gió về khơi, cội nguồn
Gọi Nguyễn Du, nhớ Kiều Nương
Oan khiên như vợ chàng Trương, miếu đền 
Nay hay mai, nhớ và quên
Lệ nào vỡ chén, con thuyền Trương Chi…

REQUIEM FOR A CULTURE

Mourning whom? Myself?

On the nonchalant river Hat, floating, sinking,

ask the autumn wind as forest leaves fall:

Is it carrying the poet Tan Da from Son Tay mountains to the sea, his origin?

Ask the poet Nguyen Du to miss his protagonist, Lady Kieu

At the shrine of Truong’s wife, who died falsely accused, ask: 

whether today or tomorrow, remember or forget

whether all or none, remembered? Forgot? 

this one tear breaks the wine glass, shattering Truong Chi’s boat…

Dương Như Nguyện

copyright Nov. 2013