Một chương mục trên social media tiếng Việt đóng góp rất lớn về văn học bằng cách vạch ra bài thơ mà bác Phạm Duy "dịch" thành Muà Thu Chết chính ra là bài thơ nói về tình cha già và con gái rượu chứ không phải là tình yêu trai gái như Phạm Duy đã "xây dựng." Đóng góp này dựa trên tài liệu văn học sử: rằng Apollinaire làm bài L'Adieu để tặng Victor Hugo khi con gái ông, Leopoldine, chết đuối. "nương tử chết theo nước xanh...(Xuân Diệu/Cung Tiến)"
Nhánh thạch thảo tử sinh cha ngắt vội
Con nhớ chăng
muà thu đã chết rồi
Cha con mình
chẳng còn dây hội ngộ
(Ôi, giây
hội ngộ...)
Mộng trùng lai
đứt đọạn ở trên đời
Mùi thời gian thấm bờ môi thạch
thảo
Đã lià cành, con
gái rượu, chia phôi
Con nhớ nhé,
cánh thời gian thạch thảo
Cha chờ con,
muôn kiếp và muôn nơi...
DNN August 21, 2021̣
(dịch thoát để dịch cho hết ý)
Tôi đã dùng "song nghĩa" double meaning với chữ "dây/giây," -- dây tơ, giây phút -- "mùi" -- mùi hương, mùi vị -- "cánh" -- tung cánh, cánh chim, cánh hoa, cánh lá -- "đứt đoạn" -- nhánh, cà̉nh đứt đoạn, cù̀̀ộc đời đứt đoạn, và tôi đem vào bài thơ thành ngữ Việt "con gái rượu" để vị giác hoá tình cà̉m cha già và con gái trẻ, tất cả đến từ văn hoá và ngôn ngữ Việt Nam.L’Adieu
J’ai cueilli ce brin de bruyère
L’automne est morte souviens–t’en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps brin de bruyère
Et souviens–toi que je t’attends
Theo sưu tầm của Đinh Kỳ Thanh thì bài thơ L'Adieu được thi sĩ Bùi Giáng phóng tác lại thành " Lời Vĩnh Việt" và NS Phạm Duy dựa trên bài thơ được dịch này của BG để vết thành ca khúc " Mùa Thu Chết" ( https://sites.google.com/site/ccamnhac/ccan-161) Cũng có một giả thuyết khác cho rằng NS Phạm Duy mượn ý của bài thơ này để bày tỏ niềm thất vọng với cách mạng tháng 8 của phong trào Việt Minh mà Ông từng tham gia. NN xem lại nhé. Rất cám ơn NN đã dịch bài thơ L'Adieu sang tiếng Việt và làm sáng tỏ ý của tác giả. Hung Tran
ReplyDeletenn da de them loi gop y cua Ong Hung Tran de su viec duoc sang to hon. Cam on rat nhieu.
ReplyDeleteBai tho cua Victor Hugo, rat noi tieng, lam cho nguoi con gai chet duoi o tuoi 19. Nhac den "canh hoa thach thao" Heather/bruyere
ReplyDeleteFrench Poem “Demain Dès L’aube” By Victor Hugo
Demain, dès l’aube, à l’heure où blanchit la campagne,
Je partirai. Vois-tu, je sais que tu m’attends.
J’irai par la forêt, j’irai par la montagne.
Je ne puis demeurer loin de toi plus longtemps.
Je marcherai les yeux fixés sur mes pensées,
Sans rien voir au dehors, sans entendre aucun bruit,
Seul, inconnu, le dos courbé, les mains croisées,
Triste, et le jour pour moi sera comme la nuit.
Je ne regarderai ni l’or du soir qui tombe,
Ni les voiles au loin descendant vers Harfleur,
Et quand j’arriverai, je mettrai sur ta tombe
Un bouquet de houx vert et de bruyère en fleur.
Trước hết cám ơn NN đã cho chúng ta cái nhìn đúng về bài thơ L' adieu:bài thơ viết về tình yêu của cha-con.
ReplyDeleteĐể tưởng kính Victor Hugo, sau khi viếng thăm mộ con gái của Hugo vào ngày 13/09/1903, Apollinaire đã làm bài thơ L'adieu.
Đây chẳng phải là một " hồi đáp" của bài thơ Hugo viết cho cô con gái yêu quý khi viếng thăm mộ cô năm 1847...!!
Demain Dès l’Aube( Tomorrow at dawn), trong thơ người ta nghĩ đó là thơ viết cho người yêu cho đến 2 câu thơ cuối người ta mới hiểu ông nhớ đến con gái
"Et quand j’arriverai, je mettrai sur ta tombe
Un bouquet de houx vert et de bruyère en fleur."
" And when I arrive, I will put on your grave
A bunch of green holly and heather in bloom."
Bản dịch tiếng Anh từ The French Desk
Tomorrow, at dawn
Tomorrow, at dawn, when the fields are frosted white,
I’ll set off. You see, I know that you await.
I’ll set off across the forest, I’ll set off across the mountain.
From you no longer can I stay away.
I’ll walk, my sight set upon my thoughts,
Seeing nothing, hearing nothing,
Lonesome and unknown, with bent back and crossed arms,
Woeful, and the day for me will be as night.
I’ll not see the golden light of evening,
Nor the distant sails glide towards Harfleur,
And when I get there, on your grave I’ll place
A bouquet of holly an heather in bloom.
Bản dịch của NN đã cho chúng ta hiểu rõ lòng kính trọng của Apollinaire đối với Hugo qua sự thể hiện bài thơ tình yêu của cha con Hugo: L'adieu