noi ve nghe thuat tao hinh

Đây là tranh của Hoạ Sĩ Nguyễn Bá Kiên.  Tôi không quen biết và chưa hề gặp cũ̉ng chẳng muốn gặp. Tôi có khen nét vẽ. Đây là̉ tranh trừu tượng, không đi theo nghệ thuật truyền thần.  Đàn này chắc là...viola, chứ không phải...violin.  HS Kiên có vẽ nude, nét mềm mại và tôi thấy nét đẹp hơn nhiều HS khác trên FB. Điều tôi khen không có nghỉ̃a là tôi sẽ...mang tranh nude cuả HS Kiên về treo. 

Trên FB có một HS đưa bức hình gớm ghiếc cuà̉ con rắn và̉ bộ phận sinh dục phụ nữ ra chưng, nói là từ một viện bảo tàng cuả...Trung Quốc. Chẳng ai trong thế giới cuả tôi muốn chưng bức hình con rắn cuả HS XYZ ấy ở phòng khách. 

Tôi đã khen tặng HS Kiên một cách nhẹ nhàng, bên cạnh nhửng tranh nude mà tôi thấy quạ́ thô, nhưng vì thế tôi đã phải chịu một hậu quả rất đắt từ những kẻ dùng FB và lợi dụng tình đồng hương ở Trung Việt để chen vào đời sống và quan niệm cuả  tôi.  Lợi dụng tình đồng hương, họ tự cho ḥo quyền vùng vằng giận dỗi vì tôi khen HS Kiên, ngay đúng thời điểm mẹ tôi hôn mê. Điều này vô cùng sai quấy, phải nói là vượt qua giới hạn. Nhất la khi tiếng nói cuả ̉tôi là tiếng nói cuả người cắp sách đi học. Và trong các địa hạt văn nghệ, tôi cũng nhúng tay vào làm vì thích. Và tôi có trái tim rất rộng khi nhìn vào thế giới cội nguồn cuả cha mẹ tôi, tôi cho người khác niềm tin và sự quý trọng.  Tôi cho họ chỗ đứng vì tình người, ḥo cho họ quyền mà họ kh̀ông có, chỉ vì họ kiêu hãnh rằng họ đã...ban ơn. Ơn gì vậy?  

Cho đến hôm nay, nhữ̉ng kẻ ganh tỵ với vài câu vài lời tôi khen HS Kiên chưa hề xin lỗi tôi. 

Nhưng cũng vì kinh nghiệm quá đau thương ấy, cái chết cuả mẹ tôi, trong tuần ấy, tôi đã viết một bài về thế nào là nhậ̣n định tranh trong quan niệm mới cuả art va literary critiques. Tôi nói về tranh cua HS Khanh Vũ làm một thí dụ điển hình tôi viết nhận xét về tranh như thế nào.  Không khác chi khi nhận đị́nh văn chương: viết về sáng tạo tức là sáng tạo. Khi tôi viết, tôi biết chắc cha tôi sẽ thửờng ngọan và sẻ̃ hiều...

 Sau đây là những gì tôi nói thêm về nghệ thuật tạ̣o hình cho một nhóm HS:  

Multimedia da duoc chap nhan. điển hình là film Mulan cua Hollywood. Avatar cua James Cameron. Artificial intelligence. 

Tai tu Marlon Brando da noi ong ta khong xem...film la mot nghe thuat đừng noi chi đế́n nghe thuat...thu bay. Artificial intelligence không có con người có tạo được nghệ thuật hay không? 

Nhưng nếu có con người, thì viec gi cung vay, sang tao de khoe khoang, sang tao de lưà̉ dối, sáng tạo để gây shock,  sáng tạo để nịnh bợ, sạ́ng tạo để độc tài, chèn ép, ích kỷ, thi khong the la sang tao. Sáng tạo cái gông để hành hạc tra tấn thì không thể gọi đó là nghệ thuật. Sáng tạo một bức hình để hãm hiếp phụ nữ bằng mắt nhìn thì không thể là nghệ thuật. 

Viec xem tranh theo tôi la mot v/d...cao hon la vẽ tranh. 

Va nguoi xem tranh trong quan chung co nhieu nguoi...cao hon la nguoi tao hi`nh...Vi the tat ca chung ta phai kính trong khan gia, doc gia, thi'nh gia, nhung cũng rat nhieu "gia?" vo cu`ng...ca` cho'n, khong xung dang đứng  vào dia vi thưởng ngoạn,  noi chi den phe binh va nhan dinh. Chúng ta đứng trong một chợ đời ô trọc. 

Mot diem nua toi thay la o day, moi truong cua dong huong va dong mon, tat ca nhử̃ng ai la hoa si, va nghệ  sĩ, thi bang cap cao sieu o cac nganh khac thoi xin dem cat di, đừng đem ra chưng hay đề cập lam chi cho met. Dem ra de^` ca^.p hay chưng khong sợ làm cho đồng môn....buồn hay sao: anh may man co thi gio di...lấy bang cap tro? thanh quy' toc ̣(???).., con toi thi truoc sau chi co gia ve~ va co.son (kudo and bravo/brava to you, the real artist). Chưng bang cap lam gi, doc len thay chuo'ng qua. Rat xin loi toi có ti'nh thang than de xay du.ng một xả̃ hội tốt đẹp. cam on rat nhieu. 

Neu toi thay co nhieu su viec chưng bang cap qua thi toi se khong da'm vo xem tranh nua dau. vi toi sinh ra va lon len trong mot moi truong tha^'y nhieu bang cap la..o'n da ga` vi không may cho toi: toi rat hie?u the nao la bang cap va gia tri cua bang cap, o VN ngay xua, VN bay gio, va o Mỹ, o Phap...Tranh va sang tao mới quan trong. Bang cap, nhất là trong mấy ngành khac, lam on..bo? vo tu? kho?i chưng...Merci, thank you.

• • 
    Hội họa ấn tuong la mot khuc quanh quan trong cua the gioi chứ khong phai chi vi cac hoa si muốn đỡ mất thời gian thay vì phải vẽ truyề̉n thần. Phia ben van chuong va am nhac cung theo chieu huong thay doi cua an tuong, nhung Claude Debussy nhat dinh khong nhận la ong đã di theo chieu huong đó vi ảnh hưởng cua hoi hoa. 
  • 
    
  • Ben van chuong thi trong thế kỷ hai mươi, di thang vao siêu thực (andre breton). 

  Nếu vậy thì nghệ thuật truyền thần chuyển hướng ra sao trong thời đại digital? 

  Tôi phải nói thẳng: vẽ trừu tượng nghệch ngoạc mấy nét thì không thể so sánh được với một bức truyền thần tuyệt hảo cuả một HS được đào luyện, nhưng vẽ nghệch ngoạc đ̀ôi nét mà độc đáo kh̀ông ai bắt chước đựớc, lột tả một phần hồn cuả noblesse oblige thì đó có thể là một tác phầ̉m tuyệt hảo. 

  •  Tuy nhiên, nếu vẽ đi vẽ lại nhửng gì mọi người đã vẽ rôi lại 'trừu tượng" cho bạn bè ca tụng ̣đây là "đỉnh cao cuả̀ nghệ thuật" thì... Tóm lại không nên dùng những mỹ từ vô nghĩa ấy.  Nó hạ thấp tiêu chuẩn cuả đám đông cho dù đó là đám đông cuà...social media. 

  Thêm v/d dùng ảnh hay computer để vẻ̃ cho nhanh:  

  • 
    
  • Tranh cổ đíển  của Vermeer chẳng hạn  giống ảnh chụp nhung van phan biet duoc, không phải là ảnh, và phải cong nhan cac ong ay,  nhu Vermeer, quá giỏi. Không phải chỉ vẽ nên con người, mà là vẽ luôn tinh thần và trạng thái con người.  
  • Bay gio bat dau la thời  điểm lẫn lộn giưã ảnh và tranh,  vi qua nhieu hoa si di theo digital.  không còn trung thực về v/d dùng kỹ thuật digital. Đây là vd đạo đức. v/d sáng tạo bị lạm dụng. 
  • Tôi chi la nguoi tu hoc va doc sach rất nhieu, rất nhanh,  cũng ve~ lai rai theo cai gi toi tự dat ra, dùng enamels để mau khô -- không ai dùng enamels như tôi cả vì quá đắt, không thể vẽ̉ tranh lớn bằng enamels được, nhung tôi khong vao lop hoc art history bao gio vi khong co đủ thời gian trong mot doi nguoi. 
  • Toi rat quy trong va phai cong nhan nhung hoa si cua phai an tuong Phap đã làm thay đổi hoà̉n toàn cái nhìn và phương thức hội hoạ, dua minh vao ca mot the gioi mau sac và đường net qua dep, nhưng phai nhin cac bản nha'p cua ho, phác hoạ với màu ̣(trong trường hợp cuả Monet chẳng hạn),  thi mới thay toàn diện cai dep cua mau sac nhu nghe nhac...Chopin, Beethoven. VN mình the ky 20 chịu anh huong cua  ấn tượng Phap rat nhieu. 
  • Hien gio o ben VN HS chiu anh huong  the gioi nhung hinh nhu cac em còn tre? hơn tôi nhiều người khong biet anh huong có nghĩa la gi. Có một HS vẽ "siêu thực" nhưng khi nói về siêu thực, tôi thấy anh ta không trình bày được v/d triết thuyểt cuả siêu thực hay mô tả tại sao anh ta vẽ  như thế là...siêu thực.  Như thế vẽ chỉ trở thành bắt chước. Thí dụ bắt chước nhử̃ng đường nét "siêu thực" của Salvadore Dali cuả thế kỷ trước. 
  •  Thí ḍu khác: Ở bên  âm nhac, cac ca sĩ  hat opera ma khong hieu nhạc kịch opera.  Không hiểu nhân vật. Không hiều tại sao Maria Callas đạt kỷ lục với một giọng hát không hẳn là đẹp nhưng vẫn hoàn toàn nắm vử̃ng tất cả sự tuyệt vời nhất cuả kỹ thuật và nghệ thuật bel canto.  Lậ́y một thí dụ khác nưã:  Hat tieng Latin khong hieu tieng Latin.  Cho nên hát "Jesus" thì đọc sai chữ Jesus tiếng Latin. 
  • 
    
  •  Nhin cach trinh dien va nghe vài co ca sĩ VN thi mình thay ngay.  Tôi nhìn và nghe thấy vì tôi tự học đủ để hiểu thanh nhạc cũng nhu ngôn ngữ,  Ý, Latin, và nhạc cổ điển.  có hiểu mới thưởng thức được, cho chính mình. Tôi có may mắn được đưa vào thế giới âm thanh nhạ́c cổ đ̣iển từ khi tuổi lên năm, con nhà giáo thanh bần, ở Huế. 
  • 
    
  • Tôi chỉ hy vọng những điều đáng buồn tôi đả t̀hấy ờ âm nhạc VN bây giờ ấy không xẩy ra ở môi trường hội họa.   
  • Dỉ̃ nhiên sẽ có những trường hợp thiên tài, không hiểu biết gì cả vẫn vẽ ra tuyệt tác mà con người bình thường không thể làm nổi. 
  • 
    
  • Artificial intelligence ngày nay vượt được hơn con người. cái g̀i sẽ xầy ra cho hội hoạ ờ cuối con đường? Tôi chỉ biết rằng có thể tôi vẫn ngồi vẽ bằng ênamels theo kiều cuả ̀tôi, khỏi đi học, vì tôi không ham chuyện nổi tiếng hay tiền bạc, nhưng tôi hiều hội họa để thưởng ngoạn vì ̀tôi là kẻ ham học ham hiểu và tôn trọng tri thức, kiến thức, và ý thức, cũng như thế giới cuả vô thức -- Việc đi tìm sự thật tương đối ở một thế giới không tuyệt đối nhưng trong đó nghệ thuật là một cố gắng con người muốn vươn đến cái đẹp tuyệt đối.   
•  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
•