A bilingual blog containing the perspective of Ng.Uyên (Wyndi) Nicole NN Duong (Nhu-Nguyen) vung troi tu tuong cua Duong Nhu-Nguyen dien ta bang song ngu Anh-Viet
Saturday, June 26, 2021
Văn Hoá Ngày Xưa: LỄ KHAI TÂM
Formal schooling began at the age of six or seven. A new student was introduced to the Confucian teacher in the open-heart ceremony.
Phan Khoang, Viet-Nam Phap-thuoc Su [History of Vietnam Under French Domination] 2nd ed. (Saigon: Phu Quoc-Vu-Khanh Dac-trach VanHoa, 1971), pp. 431-432.
Hoa Si Khanh Vu of Germany -- quickie art: my kind of style
Friday, June 25, 2021
MOZART -- SYLVIE VARTAN 1971
Thursday, June 17, 2021
ca si Kim Ngan cua cong dong VN thap nien 80
https://www.facebook.com/groups/339950766569558/?multi_permalinks=915690278995601%2C915690038995625¬if_id=1623884457392825¬if_t=group_activity&ref=notif
Saturday, June 12, 2021
VẤN ĐỀ NGÔN NGỮ, TỪ NGỮ, VÀ GIÁO DỤC
Dương Như Nguyện June 08-11/2021
Cám ơn anh Ba đánh dấu.
Nói tóm lại, danh từ “ngữ văn” ở Việt Nam có thể nói lên tinh trạng tiêu chuẩn đã đi xuống: học sinh, sinh viên chưa học cho hết phần ngôn ngữ, cho nên học “văn” tức là học “chữ” luôn, trở thành lớp “ngữ văn.”
Văn và chữ nghĩa không đâu ra vào đâu, nhưng nếu cả nước dùng hoài thì thành đám đông, đưa đến tệ trạng “sai” thành ra “đúng”. Thí dụ: nào là “xử lý” con cá trong bếp nấu ăn, nào là “xử lý” cái xe đạp ngoài đường, etc. Nào là “nhất trí’ uống ...nước mía, nào là “khẩn trương” đi ngủ trưa, etc. Nào là “tự sướng” chụp hình trên phone ( chữ dùng này thì phải gọi là...ghê tởm), vân vân và vân vân. Tuy nhiên, như Claude-Levi Strauss đã nêu, tư tưởng và ngôn ngữ, caí gì đi trước, cáí gì đến sau, như con gà với cái trứng gà, cáí gì là chủ yếu, caí gì sinh ra cái gì? Khi ngôn ngữ sai trật trở thành đúng vì số đông dùng sai, biến sai thành đúng kiểu “langue vivante,” thì con gà có biến thành con vịt không, khi nó bị gọi là con vịt và đám đông chấp nhận gọi nó là con vịt? Nó cũng vẫn là con gà, thưa quý vị, cho dù đám đông...mơ ngủ qua...ngôn ngữ.
Phân biệt lớp Việt Văn (ngôn ngữ mẹ, literature) với lớp Anh Văn (ngoại ngữ, English 401, etc.) nêu lên vấn đề ‘trình độ” ngay ở “hải ngoại.” Thí dụ: Qua lịch sử cộng đồng hải ngoại, tôi thấy có các vị hải ngoại tự phong cho mình là nhà nhận định “văn học” “lịch sử” tiếng Việt (để bạn bè quý vị ấy tung hô trên các diễn đàn), tôi biết có nhà phê bình văn học chưa được học hết trung học đệ nhất cấp cuả VNCH ngày trước, đọc Kiều, Cung Oán Chinh Phụ chắc không bình giảng nổi, và có nhà phê bình vặn học chưa học qua một khóa phê bình nhận định văn học ở Mỹ hay Anh ở trình độ “hậu đaị học” để nói về văn chương Anh Mỹ hay so sánh văn chương Mỹ Việt (cho nên mới có nhu cầu đi khoe rằng mình có...học đại học ngành...Mỹ Học -- tiếng Anh nói và viết chưa xong thì khoe học ngành "Mỹ Học" American Studies à??? Khoe để làm cáí quái gì, nhất là khi tính thẩm mỹ trong việc làm cuả họ thì được họ định nghiã là chửi ruả và mạ lỵ phỉ báng nhiếc móc đay nghiến kiểu “mẹ dâu con chồng”: cứ muốn dùng chiêu bài “phê bình văn chương” để làm...mẹ chồng người khác, hay đi đánh ghen kiểu Hoạn Thư, theo chữ dùng và biểu tượng của cựu giáo sư Trưng Vương, cựu luật sư VNCH Nguyễn Thị Hồng Diệp). Hơn thế nưã, học đại học ở Mỹ thì có gì phải khoe nhỉ? Chẳng lẽ lại phải đi giải thích phân loại các trường đaị học cuả Mỹ – đại học cộng đồng hai năm học để thực tiễn đi làm technicians thì khác đaị học bốn năm như thế nào, etc.etc.etc....Tại sao đã có can đảm khoe học...Mỹ Học thì không đưa luôn transcript - thông tín bạ thành tích biểu -- ra làm bằng chứng xem được bao nhiêu con "A" và có tốt nghiệp không, viết được bài gì bằng tiếng Mỹ, đưa ra luôn, để cạnh tranh với con cháu chúng ta đi học đại học như cơm bưã??? (Khi khoe khoang "Mỹ Học" kiểu này thì dĩ nhiên phải giàn cảnh hai con "rối" hay hai "con công đang múa": một đứa "nhà văn" kiểu...đại học cộng đồng phỏng vấn, một đứa làm người danh vọng (dù thất học từ trước đến nay): hai nhân vật VIP đang "tọa đàm" phỏng vấn và được phỏng vấn, để đưa câu trả lời và diễn giảng cho cộng đồng người Việt về vấn đề .."hằng năm cứ vào cuối thu...tôi đi học...Mỹ Học!!!" Cái tính khoe khoang bằng cấp để che dấu mặc cảm thất học đã ăn vào xương tủy Việt gian cuả lũ điên này rồi, chúng nó bắt chước ngay ở những kẻ chuyên môn bám vào các "con thuyền Nghệ An" để dè bỉu Cao Bá Quát là "kiêu ngạo" trong thế hệ cuả ông?)
Sự kiện này cho thấy: các nhà tự-phong-phê-bình-gia-nhận-định-gia cuả hảỉ ngoại này, thay vì tự nhận mình đi học Mỹ Học, cần phải đi học lớp “ngữ văn” theo chữ dùng ở Việt Nam (vưà học “ngữ” vưà học “văn” cùng một lúc), vì các vị tha hồ định nghiã nhận định phê bình “văn chương” là mạ lỵ phỉ báng chửi ruả, xách động (polemics), và dùng thủ thuật “khủng bố” vì ganh tỵ đố kỵ, ganh quá đến nỗi phải điên lên theo kiểu “suả” trên mặt giấy (hoặc họp “bè” trong chữ “bạn bè” đến nỗí cả lũ điên lên phải ca tụng nhau tít mây xanh kiểu “Du Vân” trên mặt giấy). Theo tôi, tất cả cần phải về học lại định nghiã cuả Hoài Thanh, "văn là vẻ đẹp chương là vẻ sáng," đem áp dụng và suy gẫm cho chính họ (học laị Hoài Thanh thì tốt đẹp cho xã hội hơn, thay vì bị lôi ra toà, phảỉ đi năn nỉ nịnh hót kẻ gian nào đó, xin làm ơn làm phước ra “biện hộ” dùm các chửi-ruả-gia trước toà án Mỹ, chỉ nhằm đưa đến mục đích... “giảng hoà” (hay "hoà giải...dân tộc"???) mà thôi. (Không tốn tiền mướn luật sư Mỹ thì chắc chắn bị cáo sẽ phải mang nợ kẻ gian “gốc Việt” nào đó (kiểu tốt nghiệp trường hạng bét hay không được tiến chỉ (accreditation) cuả Luật Sư Đoàn Hoa Kỳ, thành ra chỉ đem cái mã luật sư ra “hù” đồng hương mà thôi; một thí dụ khác: kẻ làm "tư vấn" cho sinh viên đại học cộng đồng chọn môn học mỗi khoá thì vỗ ngực rằng ta đây là giáo sư đại học đề hù cộng đồng người Việt, trong khi làm gì có việc bước vào lớp học để giảng dạy bao giở???). Nợ ơn kẻ gian bào chưã không lấy tiền hay để nó đi "lăng xê" cổ võ cho mình thì dĩ nhiên sau này nó bảo gì sẽ phải làm nấy, kiểu... Việt Gian trong bóng tối tức là làm tôi tớ cho nó, hay thuộc về một bè đảng với nó. Bè đảng nào? Đồng bào tỵ nạn có thể kiểm nhận và suy đoán...).
Tóm lại, khi tôi dịch chữ “literature” cho một khóa học “văn chương” dùng trong môi trường hải ngoại, tôi sẽ không dịch bằng chữ “ngữ văn” vì những lý do đã nêu trên đây. Nếu dùng chữ “ngữ văn” theo cách dùng cuả giáo dục Việt Nam hiện giờ, để nói chuyện với người trong nước, thì nên hiệu đính và giảng nghiã rõ ràng cái gọi là “ngữ cảnh.”
Đây chỉ là một thí dụ, tản văn, khi nghĩ đến nỗi buồn xuyên thế kỷ -- vấn đề chung: chữ nghĩa, văn học, và văn hoá Việt Nam ...Than ôi, các từ ngữ ấy to lớn biết bao trong khi trái tim và đôi tay cuà cá nhân thì nhỏ bé....
tiếng nói cuà nhà văn gốc Việt từ miền Nam trước bảy lăm trong dòng chính văn học Mỹ ngày hôm nay
NN rất mừng khi thấy tin này, và cám ơn Nguyệt Mai nào đó đã phổ biến về văn sĩ nảy, phỏ̃ng theo tiều sử. NN chưa đọc tác phầm cuả ông mà cũng chưa nhìn vào các giải thưởng, vì ở̃ Mỹ qua các tạp chí văn chương cuà̉ các đaị học Mỹ chương trình MFA dạy víết văn, rất nhiều giải thưởng khác nhau, trừ những giái thưởng lớn như Pulitzer, national book award, etc., v/d giả̃i thưởng, có nhiều khi trùng tên, rất dễ gây ra ngộ nhận. Ngay cã Pulitzer là một giải lớn, đến từ báo chí, ngành học cuả NN, và vì báo chí cho nên giải thưởng tự nó đã có màu chính trị thay vì văn chương thuần tuý. Điể̀u chính yếu là văn sĩ này đã miệt mài trong nhiều thập niên từ cuối 1970, vẫn cò̉n tiệ́p tục viết, và ông đến tử nguồn c̀̀ội đích thực cuả chúng ta, viết song ngữ nếu kể từ quá khứ tuổi học trò ở miền Nam, cũng như NN. Ông cũng đến từ vùng Midwest Hoa Kỳ cũng như NN trong những ngảy đầu, cũng học báo chí như NN, và ông đã theo đuổi học viết văn MFA, tráí với NN kh̀ông học ngày nào dù có cơ hội và̉o học ngay với Robert Olen Butler, Pulitzer thập niên tám mươi, vì đường công danh LS cuả NN kh̀ông muốn bỏ hết -- NN như kẻ đi hai đường bằng hai chân, mỗi đường chỉ có một chân. "The barefoot contessa muá hát chỉ có một chân không mang giày, cuả nguồn cội mình. Nn tin tưở̀ng rẳng văn sĩ này sẽ mang tiếng nói và bản ngã cuả chúng ta. Hơn thế nưã đọc qua bài phỏng vấn, NN hoàn toàn đồng ý với và̉i điều ̀ông nêu lên về v/d viết văn Anh ngữ trong dòng chính. Cho thấy ông rất thành thật và nói sự thật. Lẩn đầu tiên NN kh̀ng còn cảm thấy lẻ loi trên con đưởng, cái nghiệp ngòi bút NN đã cưu mang và đã hy sinh, kể cả sự hy sinh cuả cha mẹ NN r̀̉òng rã từ 1975 cho đến nay, trên con đường thiên lý ấy.
Vừa qua, Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại Vùng Đông Bắc Hoa Kỳ (VNHNVĐB HK) mà tôi tham gia, nhận được một tin vui thật lớn, làm rộn ràng cả diễn đàn Văn Bút. Đó là tin văn sĩ gốc Việt Hà Thúc Khánh (Khánh Hà), phu quân của thành viên Văn Bút văn thi sĩ Nguyễn Phương Thúy, đã đoạt cùng lúc hai giải thưởng văn học giá trị của Hoa Kỳ chỉ cách nhau có một tháng. Giải truyện ngắn “2020 WILLIAM FAULKNER Literary Competition” hồi tháng 9, và đến nay, gần cuối tháng 10, anh lại đoạt tiếp giải “THE 2020 ORISON ANTHOLOGY Award in Fiction” trong cùng một tác phẩm, “THE WOMAN-CHILD.”
Ngoài việc cùng chung sinh hoạt trong Văn Bút VNHNVĐB HK, tôi còn là thành viên nhóm Cô Gái Việt (CGV) cũng ở Hoa Kỳ, một diễn đàn quy tụ toàn nữ văn, thi, nhạc sĩ Việt, do Phương Thúy điều hành. Cô cũng là chủ nhiệm kiêm chủ bút Tuyển Tập Cô Gái Việt, phát hành mỗi năm một lần, gồm những bài viết của thành viên CGV trên nước Mỹ và thế giới, với mục đích góp phần bảo tồn Việt Ngữ và giữ gìn văn hóa Việt Nam nơi hải ngoại, v.v… Nhờ vậy, tôi mới có dịp may được quen biết nhà văn Khánh Hà (Nv KH). Xin kính chia sẻ cùng quý độc giả cuộc trao đổi đầy thú vị dưới đây giữa người viết và Nv KH:
Thưa anh Khánh Hà,
Trước hết, Phương Hoa xin trân trọng chúc mừng anh đã đoạt được hai giải thưởng văn học giá trị vừa rồi, và cám ơn anh dành cho P. Hoa cuộc đổi trao, chia sẻ thật đặc biệt, thật vinh dự này. Là một người viết văn tiếng Việt, và chỉ mới bắt đầu tập tò viết chút ít tiếng Anh gần đây, nên P. Hoa vô cùng khâm phục sự thành công tuyệt vời mà anh giành được khi hội nhập vô dòng chính của văn học Hoa Kỳ. P. Hoa xin phép được hỏi anh đôi điều, mong anh vui lòng chia sẻ để độc giả Việt Báo và bà con đồng hương Việt khắp nơi cùng chia vui với anh.
Nv KH: Xin cám ơn chị P. Hoa đã có nhã ý giới thiệu tôi, một Vietnamese American writer, cho độc giả Việt Báo. Rất hân hạnh được tiếp chuyện với chị hôm nay.
P. Hoa: Dạ cám ơn anh. Thưa anh, xin anh cho biết thêm chi tiết về hai giải thưởng truyện ngắn của WILLIAM FAULKNER Literary Competition” và “ORISON ANTHOLOGY Award in Fiction” đã trao cho tác phẩm “THE WOMAN-CHILD” cùng giá trị văn học của chúng, và lý do tại sao anh dự thi hai giải thưởng ở hai nơi lại cùng một tác phẩm? Và nếu tiện, xin anh tóm tắt đôi điều về tác phẩm “THE WOMAN-CHILD” đã đoạt giải?
Nv KH: Thưa chị, giải William Faulkner Literary Competition trao giải nhưng không xuất bản truyện đoạt giải; còn giải Orison Anthology Award in Fiction sau khi trao giải sẽ xuất bản truyện—lịch trình là mùa thu năm 2021. Tóm lại, không có sự mâu thuẫn hay bất đồng giữa hai giải về sự đệ trình của mỗi truyện tranh giải. Truyện “The Woman-Child” được tóm lược như sau:
Set in Vietnam 20 years after the end of the war in a coastal habitat being ruined by modern aquaculture industry, “The Woman-Child” tells a story of a tender relationship between Vietnam-born Minh who as a Vietnamese expatriate living in the United States visits the country as a graduate student, and a young local girl who lives on the seaside with its ever-present ocean and its ecological beauty, set against a backdrop of the Vietnam’s environmental degradation caused by shrimp aquaculture, when half a million hectares of coastal mangrove forests had been razed to become prawn farms to feed the American market.
(P.Hoa xin tạm dịch: Truyện lấy bối cảnh ở Việt Nam, 20 năm sau chiến tranh, trong một môi trường sống ven biển đang bị hủy hoại bởi kỹ nghệ thủy sản tân tiến. “The Woman-Child” kể câu chuyện về mối quan hệ mong manh giữa nhân vật tên Minh, một Việt kiều Mỹ, sau khi tốt nghiệp trở về thăm quê hương, và một cô gái trẻ địa phương sống ven biển với đại dương mênh mông cùng vẻ đẹp sinh thái thiên nhiên tự thuở nào của nó, giờ đây phải đối diện với sự suy thoái môi trường tại Việt Nam do kỹ thuật nuôi tôm, khi nửa triệu mẫu rừng đước ở ven biển đã bị san bằng để làm khu nuôi tôm cung cấp cho thị trường Mỹ.)
P. Hoa: Tuyệt vời. Thưa anh, ngoài hai giải thưởng này ra, theo chỗ P. Hoa được biết, anh đã từng nhận “không biết cơ man nào” (cười) thành tích. Ví dụ như, 7 lần anh được đề cử vào giải “Pushcart Prize,” một giải thưởng văn học được vinh danh nhiều nhất nước Mỹ kể từ năm 1976, là hội viên văn học mà hầu hết các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học, viết tiểu luận nổi tiếng ở Hoa Kỳ tham gia từ 1976 cho đến nay. Rồi thì tác phẩm của anh cũng từng vào chung kết giải thưởng “The Mary McCarthy,” “Many Voices Project,” “Prairie Schooner Book Prize,” “The William Faulkner-Wisdom Creative Writing Award,” là những giải thưởng nổi tiếng, và giải “The Sand Hills” dành cho sách hư cấu hay nhất, tiếp đến là giải “Robert Watson” của Greensboro Review về tiểu thuyết hay, và còn nữa… Ôi, đúng là đếm muốn… hụt hơi luôn rồi (cười). Nhờ anh điều chỉnh lại cho đúng, bổ sung thêm những giải thưởng P. Hoa nêu còn thiếu trong danh sách này? Vì P. Hoa biết còn nhiều giải thưởng khác chưa được cập nhật. Đặc biệt, xin anh cho biết, giải thưởng anh nhận đầu tiên là giải thưởng gì? Nhận được năm nào? Và tác phẩm đó tên là gì?
Nv KH: Cám ơn chị đã quá khen, và cũng xin cám ơn chị đã liệt kê đầy đủ. Sự thật là tất cả các giải thưởng đều nặng phần chủ quan, từ giải thưởng nhỏ đến giải thưởng lớn. Nếu có tâm đầu ý hợp với ban giám khảo—on the same vibrations—thì tỷ lệ thắng sẽ cao hơn, với điều kiện tiên quyết là sáng tác phải có giá trị. Tin vui thường đến rất bất ngờ vì có lẽ những gì mình mong muốn thường không bao giờ đến. Giải thưởng văn chương đầu tiên tôi nhận được là Robert Watson Prize, năm 2013 (see link in blue). Truyện ngắn nhan đề Heartbreak Grass (see link in blue).
P. Hoa: “Nếu có tâm đầu ý hợp với ban giám khảo” Nghe “ngồ ngộ” nhưng có lý lắm! (smile). Thưa anh, trong tất cả những giải thưởng của anh, giải thưởng nào mà anh tâm đắc nhất? Giá trị cao nhất? Có kỷ niệm nào đặc biệt đáng nhớ, vui buồn, trong những lần anh được giải, hoặc nhận giải, hoặc khi viết về tác phẩm?
Nv KH: Hai truyện ngắn tâm đắc nhất của tôi là “Heartbreak Grass” và “The Woman-Child.” Trong mỗi truyện người đọc có thể cảm nhận được sự linh động chân thành của những nhân vật và qua bối cảnh của truyện. Thưa chị, viết truyện đã khó thì đoạt một giải văn chương càng khó hơn. Cá vượt vũ môn trong thực tế chỉ là một ảo tượng cho biết bao nhiêu nhà văn. Nhưng tôi rất vui mỗi khi nhận được tin thắng giải mà nói theo tiếng Anh là “a pure joy.”
P. Hoa: Dạ anh. P. Hoa đã từng may mắn đọc qua truyện ngắn “Heartbreak Grass” của anh, nói về người thương phế binh Cộng sản được gọi là “Uncle Chung,” trở về sau trận chiến với hai mắt bị mù và tứ chi đều mất hết, rất sống động và cảm động… nên anh “đánh bại” hết các tác giả khác cũng đúng thôi. Và thưa anh, P. Hoa cũng được biết, truyện “Mrs. Rossi’s Dream” của anh mới xuất bản năm 2019 cũng đã nhận quá nhiều kết quả đẹp. Anh được “Foreword Reviews INDIES” trao cho huy chương Bạc về “Historical Adult Fiction” là tiểu thuyết lịch sử dành cho người lớn, và huy chương Đồng về “War & Military Adult Fiction” tiểu thuyết chiến tranh & quân đội dành cho người lớn, và “Booklist” đã vinh danh là sách mới hay nhất. Anh có thể cho biết chút ít về quyển sách này, anh lấy ý tưởng từ câu chuyện thật hay hư cấu? Và phải mất thời gian bao lâu thì anh hoàn tất quyển sách này?
Nv KH: Tiểu thuyết của tôi thường thành hình bắt đầu từ một hình ảnh. Hình ảnh nguyên thủy chuyển biến thành quyển sách “Mrs. Rossi’s Dream” đến từ một documentary film. Ở đó một bà đồng bóng dẫn một phụ nữ Mỹ đến một nấm mồ nơi thi thể con bà đã được an táng cách đó 20 năm. Lúc bấy giờ tôi đã sống ở đất Mỹ rất lâu và hình ảnh đó vẫn sống trong tôi qua nhiều năm nữa cho đến một hôm tôi cảm nhận được sự thôi thúc phải viết về hình ảnh đó. Trong suốt thời gian viết tôi ngỡ như mình là một đứa bé đang học những điều lạ lùng ở trái đất này, một môi trường đầy đam mê và quyến rũ, đầy những con người đủ chủng tộc, đầy bí ẩn, đầy tham lam, gian ác và hung dữ, nhưng ngược lại cũng đầy tình thương và tha thứ. Một buổi sáng sau hai năm viết liên tục, tôi bước ra ngoài và đứng nhìn cây Hương Đào đang trổ bông rực một góc nhà. Và ve sầu bắt đầu kêu.
P. Hoa: Wow! Thiệt là phải… nín thở khi nghe anh kể (cười), vì có thể thấy sự quyết tâm, cũng như trí tưởng tượng quá phong phú của anh đã thuyết phục được độc giả Mỹ, một điều không phải dễ cho tất cả các nhà văn viết tiếng Anh, nhất là khi tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Và, P. Hoa được biết anh tốt nghiệp ban Văn Chương/Báo Chí ở đại học Ohio, xin cho hỏi, anh có sử dụng bằng cấp này cho việc làm nào khác hay là anh chỉ chuyên viết văn? Về viết văn, cho tới hiện tại anh đã xuất bản được bao nhiêu tác phẩm? Truyện ngắn? Truyện dài?
Nv KH: Tôi không có cơ hội để áp dụng học thức của mình về ngành báo chí; nhưng cách viết của báo thật sự giúp tôi khi viết văn—hành văn của báo chí là ngắn, gọn, gãy, đủ—nói khác hơn là cách diễn đạt phải ngắn gọn và rõ ràng. Đọc Ernest Hemingway có lẽ quý độc giả sẽ thấy tính chất đó. Tác phẩm đầu tiên của tôi là “Flesh,” kế đến là “The Demon Who Peddled Longing,” và tác phẩm gần đây nhất là “Mrs. Rossi’s Dream.” Riêng về truyện ngắn thì tôi có trên 30 truyện đã xuất bản qua nhiều tạp chí văn chương Mỹ–phần lớn là những tạp chí của những chương trình Master of Fine Arts (MFA) do những sinh viên cao học quản lý và điều hành từ các trường đại học khác nhau.
P. Hoa: Dạ, cám ơn anh. Xin cho hỏi, anh có nhà văn thần tượng nào cho phong cách viết của anh không? Và anh có thể cho biết anh có những gửi gắm gì, nhắn gửi gì cho độc giả trong những câu chuyện về chiến tranh như “Mrs. Rossi’s Dream” chẳng hạn?
Nv KH: Thần tượng về văn chương thì tôi không có; tuy nhiên tôi thích đọc Ernest Hemingway, William Faulkner, Cormac McCarthy, Robert Penn Warren. Tác phẩm “Mrs. Rossi’s Dream” hoàn toàn đứng riêng về phương diện chiến tranh. Nó chỉ mô tả sự tàn bạo vô nhân của chiến tranh và sự mất mát của chúng ta trong tình nhân loại. Là một nhà văn tôi chỉ viết khách quan nên không bao giờ có tham vọng biểu dương một chủ đề hay gởi đời một bài thuyết pháp.
P. Hoa: Dạ anh. Nhưng dù anh có khiêm nhường mà nói thế, độc giả vẫn có thể nhận ra những “sự tàn bạo vô nhân của chiến tranh” anh mô tả trong truyện, là những nhắn gửi, những lời kêu gọi thống thiết lương tâm loài người về đạo đức, về lòng nhân, và về tình người với nhau. Cho P. Hoa hỏi tiếp, truyện đầu tay bằng tiếng Anh anh viết là khi nào, và đó là chuyện gì? Điều gì đã giúp anh “đánh đâu thắng đó” khi gửi bài dự thi? Anh đã luôn “đoán trước” được chủ ý và yêu cầu của ban giám khảo?
Nv KH: Thưa chị, truyện đầu tay Anh ngữ của tôi được viết lúc tôi là một senior ở trường đại học Ohio University, Athens, trong khi theo học một khóa Creative Writing. Giáo sư của tôi lúc bấy giờ là nhà văn nổi tiếng Daniel Keyes, tác giả của tác phẩm “Flowers for Algernon.” Cuối khóa ông chọn truyện ngắn của tôi và xin phép tôi cho ông gửi đăng trên tờ tạp chí Ohio Review. Nhan đề truyện ngắn là “A Woman from Saigon.” Tôi quên gần hết câu chuyện vì cũng hơn 30 năm rồi. Về việc gửi bài dự thi và “đoán được” chủ ý lẫn yêu cầu của ban giám khảo thì tôi xin lặp lại một sự thật, một chân lý cho tất cả tác phẩm dự thi: Tất cả kết quả đều dựa trên sở thích cá nhân; cho nên nếu hợp tính, hợp thẩm mỹ với nhau thì tác phẩm đó sẽ thắng.
P. Hoa: Thưa anh, P. Hoa đã được đọc nhiều truyện ngắn tiếng Việt anh viết cho tờ Tuổi Hoa trước năm 1975. Khi đó anh còn trong tuổi học trò, mà những truyện ngắn anh viết như “Săn Người,” “Hoa Đầu Mùa,” hay “Tổ Ấm,” trên Tuổi Hoa, ngòi bút của anh khi ấy đã rất chững chạc, sắc sảo, rất hay, và đầy vẻ huyền bí không thua gì những nhà văn nổi tiếng. Một tương lai xán lạn về văn học Việt Nam như thế, tại sao về sau ra nước ngoài anh không tiếp tục viết tiếng Việt nữa, mà chỉ chuyên viết sách tiếng Anh? Còn nữa, anh có dự định dịch sang Việt ngữ những tác phẩm của anh để bà con mình những người không biết nhiều tiếng Anh có thể đọc?
Nhà văn Khanh Ha (Hà Thúc Khánh)
Nv KH: Thưa chị, thuở còn viết cho Tuổi Hoa tôi đang ở tuổi 13-15 và chỉ biết viết vì đam mê. Bao nhiêu năm, sau khi đã trưởng thành tôi không còn sự ngây thơ đó nữa, vì sự tự hào, dù đó là một hão huyền, đã thúc đẩy tôi sáng tác qua Anh ngữ để đạt một số độc giả rộng lớn hơn. Việc chuyển dịch những gì đã viết từ Anh ngữ sang Việt văn đòi hỏi rất nhiều thì giờ và một tinh thần tận tụy mà tôi không làm được vì đã để hết tâm viết truyện bằng Anh ngữ. Ngoài ra, nếu muốn dịch hay thì nên để một dịch giả khác mình làm chuyện đó. Rất ít có tác giả nào tự dịch những gì mình viết.
P. Hoa: Dạ anh nói đúng lắm. Còn điều này, P. Hoa từng đọc một bài viết dễ thương từ phu nhân Phương Thúy của anh, tựa đề là “Giận”:
(http://nguyenpthuy.jigsy.com/files/documents/0a73d5cd-ab52-4c15-991e-b054ec2934ec.pdf)
Trong đó có đề cập đến một bài tình thơ bằng tiếng Anh, “Gasoline Rainbow” rất ngọt ngào, rất lãng mạn, anh viết cho nàng khi hai người mới yêu nhau. Xem ra hồn thơ Anh ngữ của anh cũng khá là… lai láng (cười). Như vậy, ngoài viết sách, anh có làm thơ tiếng Anh không?
Nv KH: Thưa chị có; nhưng đó cũng như so sánh một chef với một sous-chef. Tình yêu có thể gợi cảm hứng diễn đạt qua vần thơ để bắt giữ những sắc màu lãng mạn lúc đó, và tôi đã làm thơ khi tôi biết yêu. Nhưng cuối cùng tôi vẫn là một nhà văn.
P. Hoa: Anh đối đáp duyên dáng lắm (cười). Là một nhà văn gốc Việt rất thành công trong dòng chính văn học Mỹ quốc, anh thuộc vào hàng “tiền bối” của những cây viết mới bắt đầu, anh có lời khuyên gì, nhắn nhủ gì, bí quyết gì, để dẫn đến sự thành công vượt bực đó mà anh có thể chia sẻ cho những “hậu bối” trên con đường viết lách bằng Anh ngữ, và cả những cơ hội có thể thắng giải văn chương như anh?
Nv KH: Viết văn cũng như tập nấu ăn, thưa chị. Nếu có người chỉ dạy đó chỉ là mắm muối thêm vào thôi. Sự trưởng thành của một nhà văn đến từ chính mình, có nghĩa là viết và viết. Và đọc. Đọc nhiều để bồi bổ kiến thức cho kỹ thuật viết, và viết nhiều để tôi luyện kỹ thuật hầu tìm được tiếng nói của riêng mình. Một nhà văn không có tiếng nói đặc thù cũng giống như “generic drug” so sánh với “brand-name drug.” Nếu đây có thể xem là một lời khuyên thì xin chị chấp nhận.
P.Hoa: Dạ anh, tất nhiên đó là những lời khuyên vô giá! Câu hỏi chót là về sự nghiệp văn chương của anh: Mục tiêu sắp tới của anh là gì? Anh có dự định tranh đoạt những giải thưởng văn học nào trong tương lai? Và hiện anh có đang chuẩn bị in sách mới?
Nv KH: Tôi luôn bận với sáng tác. Lúc đang viết một tiểu thuyết thì tôi đã có một hình ảnh của sáng tác khác sau đó. Tiểu thuyết tôi vừa viết xong đã có một số truyện ngắn trích ra từ đó, đã và sẽ đăng trên một số tạp chí văn chương của Mỹ–Waccamaw Journal, Solstice Literary Magazine, Evening Street Press. Hiện tôi sắp kết thúc phần tham khảo cho sáng tác mới và sẽ bắt đầu viết vào năm tới.
P. Hoa: Hết sảy! Chúc mừng anh! Thật là ngưỡng mộ sức viết ngút ngàn như gió cuốn, như mây bay, như nước chảy của anh, những đức tính và sự quyết tâm ấy không phải nhà văn nào cũng làm được. Và, nếu không có gì bất tiện, anh có thể cho biết anh đến Mỹ năm nào và thuộc diện gì?
Nv KH: Thưa chị tôi du học ở Ohio University, Athens, vào thập niên 1970, trước khi chúng ta mất nước vào tay Cộng sản.
P. Hoa: Dạ cám ơn anh. Để kết thúc cuộc trao đổi này, P. Hoa xin chân thành cám ơn anh Khánh Hà rất nhiều, đã bỏ thì giờ quý báu để chia sẻ nhiều điều thú vị và bổ ích cho những cây viết tiếng Anh “mầm non” gốc Việt (như P. Hoa) trong cuộc trò chuyện này. Kính chúc anh cùng gia đình vui khỏe, hạnh phúc, và riêng anh, chúc anh luôn tiến mãi trong sự nghiệp văn chương trên quê hương thứ hai này.
Nv KH: Xin thành thật cám ơn chị. Chúc chị và gia quyến được bình an trong thời COVID-19 này.
P. Hoa: Dạ cám ơn và kính chào anh.
Quý độc giả nếu muốn đọc các truyện ngắn Việt ngữ của nhà văn Khánh Hà đăng trên báo Tuổi Hoa trước 1975 xin mời vô những đường link sau đây. (copy link bỏ lên Google để mở)
Wednesday, June 9, 2021
portrait -- digitally changed
Tuesday, June 8, 2021
DIEN DAN THE KY VA BAI NGHI LUAN CUA DUONG NHU NGUYEN
Monday, June 7, 2021
THO HO.A: MUA HE O HUE
REPOST: Wendynicolenn DuongTHI HIÊN